ကံမေကာင္း အုန္းေမာင္း ကလတက္ျဖစ္

အုန္းေမာင္း ဟူသည္ “ ေတာင္ေတာင္တေလာင္ေတာင္၊ ေနာင္ဖူ၊ ဒူေနာင္ဖု၊ ေတာင္ပုေနရာဆီးျခဳံမွာ၊ ေတာင္ရာခုတ္တုန္း၊ ရာလုပ္္တုန္း၊ ေျပာင္းဖူးဖုတ္တုန္း၊ မီးမႈတ္တုန္း” ဟူေသာ အုန္းေမာင္းသီခ်င္းကို ဆို၍ တုတ္တိုႏွင့္ တီးေခါက္လ်က္ ငွက္ေျခာက္ရေသာ ၀ါးပိုးႏွက္ဖက္ပိတ္ အေခါင္းေပါက္ ျဖစ္သည္။

‘အုန္းေမာင္း’ ၏ အနက္ကို ဆင္ျခင္ေသာ္ ‘အုန္း’ ၏ အနက္ ‘မိုးရြာထစ္အုန္း၊ အုန္းျငာၿခိမ့္သဲ၊ အုန္းညံၿခိမ့္ေႂကြး၊ အုန္းအုန္းအင္းအင္း’ စသည္တို႔၌ မည္သံ၊ ဟိန္းသံ၊ ျမည္သည္၊ ဟိန္းသည္ဟုရ၏။

‘ေမာင္း’ ၏ အနက္ ‘ႀကိမ္းေမာင္း၊ ၿခိမ္းေမာင္း၊ တီးယြန္းၿခိမ့္ေမာင္း၊ ေမာင္းမဲ၊ ေမာင္းႏွင္’ စသည္တို႔၌ ေအာ္သည္၊ ျမည္သည္၊ ေအာ္သံ၊ မည္သံ၊ ေအာ္မည္၍ ႏွင္သည္၊ ေအာ္မည္၍ ေျခာက္လွန္႔သည္ဟု ရ၏။

ထို႔ေၾကာင့္ အုန္းေမာင္း၏ အနက္မွာ အသံက်ယ္ေလာင္စြာ ျမည္ဟိန္းသည့္တီးစရာ၊ ေက်းငွက္တိရစာၦန္မ်ားကို ေျခာက္လွန္႔ေမာင္းႏွင္စရာဟု အဓိပၸာယ္ရေပသည္။

အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲမ်ားတြင္ ကုလားစစ္တပ္မ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈကို အခ်က္ေပးရန္ အုန္းေမာင္းမ်ားကို အသံုးျပဳလာၾကသည္။ ထိုအခါ အုန္းေမာင္းကို ကုလားတတ္ ေခၚၾကရာမွ ကလတက္္(ကလဒက္) ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

ေရွးလူႀကီးမ်ားက စာေၾကာင္းခ်ံဳ႕လို၍ ‘ကႅတက္’ ဟု ‘က’ ႏွင့္ ‘လ’ ကိုဆင့္၍ ေရးတတ္ၾကသျဖင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသားမ်ားက “ကႀကီးလေပၚတက္ ကလတက္” ဟူ၍ ျပက္ရယ္ျပဳ၍ ဆိုၾကေသးသည္။

ကလတက္မွ ကလဒက္သို႔။

သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္တို႔သည္ ၀ိနည္း ေဒသနာေတာ္ အရ ေန႔လြဲညစာ ဘုဥ္းမေပးရေသာေၾကာင့္ အ႐ုဏ္ဆြမ္း ဘုဥ္းေပးရန္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆြမ္းခ်က္ရန္ ဆြမ္းပို႔ရန္ကာလ ေရာက္ၿပီဟု အခ်က္ေပးရန္အတြက္ တစ္ရြာလံုး ၾကားေလာက္သည့္ အခ်က္ေပး ကိရိယာ လုိအပ္လာသည္။ ထိုကိရိယာကို လံုးပတ္သံုးေပ အလ်ားငါးေပ ေလာက္ရွိေသာ သစ္တံုးကို အလ်ားလိုက္ အေခါင္းထြင္းၿပီး တင္းပုတ္ႏွင့္ ထုေသာ အခါ တစ္ရြာလံုးၾကားေအာင္ ျမည္ဟိန္းလာသည္။ အခ်ိန္ကာလကို ေဖၚျပရန္ ပစၥည္း ျဖစ္၍ ကာလတက္ေခၚရာမွ ကလဒက္ ျဖစ္လာသည္။ အတိုႀကိဳက္သူမ်ားက တံုးဟုေခၚၾကသည္။ သစ္တံုးကို ျပဳလုပ္ထားေသာ ပစၥည္းကို တံုးဟုေခၚသည္မွာ ေခၚထိုက္လွေပသည္။ အခ်ိဳ႕ ေက်ာင္းမ်ားက နံနက္ သံုးနာရီ၊ တံုးေခါက္သည္။ အခ်ိဳ႕က သံုးနာရီခြဲ၊ အခ်ိဳ႕ ကေလးနာရီ တစ္ေက်ာင္း တစ္ဂါထာ၊ တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္းေလေတာ့သည္။

တံုးကို အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းမ်ားက ေဒါင္လိုက္ ႀကိဳးႏွင့္ဆြဲထား၍ အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းမ်ားက တံုးလံုး စင္တင္၍ ထားသည္။ သည္ဟာသည္လည္း တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္းပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ တံုးေခါက္ပံုမွာ တညီ တၫြတ္တည္း ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေရွးဦးစြာ အသံႀကီးႀကီး က်ဲက်ဲတီးပါသည္၊ တံုးေခါက္သံသည္ ႀကီး၍ က်ဲရာမွ တျဖည္းျဖည္း၊ အသံတိုး၍ တိုး၍ အသံစိတ္၍ စိတ္၍ လာၿပီး အသံေပ်ာက္သြားပါသည္။ ထိုနည္း သံုးႀကိမ္သံုးဖန္ တီးပါသည္၊ ေနာက္ဆံုး သံႀကီး သံုးခ်က္ကို စကၠန္႔ျခား၍ တအားေဆာ္လိုက္ပါသည္။

၀ါတြင္း သံုးလေရာက္ကာလတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား ဆြမ္းကြမ္း ပိုမို ဖူလံုရန္အတြက္ အ႐ုဏ္ဆြမ္းခ်က္ရန္ ႏႈိးေဆာ္သည့္ အဖြဲ႔မ်ားက နံနက္ သံုးနာရီေလာက္ကစ၍ တစ္ရြာလံုးလွည့္ၿပီး “ ဘြေႏၲာ သပၸဳရိသ အေပါင္း သူေတာ္ေကာင္းတို႔” ဟူေသာ အသံၾကားရသည္မွာလည္း ၾကည္ႏူးဖြယ္ ျဖစ္လွပါသည္။

အလ်ဥ္းသင့္၍ ေဖၚျပရလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္တို႔သည္ အသိဥာဏ္ရွိစြာျဖင့္ သာသနာေတာ္ကို ၾကည္ၫိဳ ျပဳျပင္တတ္ဖို႔လိုအပ္လွပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိေတာ္ မူစဥ္က ေကာသမၺီျပည္သား ရဟန္းမ်ားသည္ မေျပာပေလာက္ေသာျဖစ္ရပ္တစ္ခုကို အေျခခံၿပီး အျငင္းပြားရာ ႏွစ္ပကၡကြဲျပား၍ ရန္မီးမ်ား ႀကီးထြားလာခဲ့ရာ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ဆံုးမ၍ မရေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ အတူ မေနေတာ့ဘဲ ပလလည္း ေတာသို႔ႂကြသြားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး ၎ရဟန္းေတာ္မ်ား အားလံုးျပန္လည္ ညီၫြတ္ၾကေသာအခါမွ ပလလည္း ေတာမွ ဘုရားကို ျပန္ပင့္ခဲ့ရသည္။ ဤ၀တၳဳကို သာဓကထား၍ ပဲခူးၿမိဳ႕မ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးက သာသနာေတာ္ကို ၾကည္ၫိဳရာ၌ အသိဥာဏ္ ရွိၾကရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း အုန္းေမာင္းအေၾကာင္းေရးသားတင္ျပရင္း တိုက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။ (ဥႆာဆရာအို)